segunda-feira, 12 de novembro de 2007

Porque se muorre ua lhéngua?

No Público de hoje, Amadeu Ferreira responde à pergunta deste título, que, aliás, é o do seu artigo: “Todo l que ye houmano se muorre. Se nun fur hoije, será manhana. Culas lhénguas las cousas pássan-se de la mesma maneira, i l mirandés nun será eiceçon. (…) Ben todo esto al perpósito de eiqui hai ua ou dues sumanas ls jornales habéren falado dun studo adonde se dezie que l mirandés se staba a morrer, yá que era cada beç menos falado nas famílias i cada beç menos ansinado puls pais als sous filhos. (…) Que l mirandés ten deficuldades yá l dixo José Lheite de Vasconcellos na fin de seclo XIX i António Mourinho a meio de l seclo XX i até deixórun testos screbidos para que un die, quando se morrira, alguien podira saber cumo era. (…) Ua pessona muorre-se al son de las leis de natureza. Quando ua lhéngua se muorre esse nun depende de leis de la natureza, mas dua decison - de miles deilhas -, de las pessonas que la fálan i de las anstituiçones que ténen la oubrigaçon de la defender. (…) L mirandés (…) ten bida suberciente para que las anstituiçones repunsables fágan tamien aqueilho que ye l sou deber. Quei dezir? L Menistério de la Cultura ten ua buona parte de la faca i de l queiso na mano, mas nada faç i la Senhora Menistra sabe de todo l que ye neçairo fazer; l Menistério de la Eiducaçon parece fazer de cuonta que l ansino de l mirandés stá bien, l que nun ye berdade, deixando-lo na mano de la DREN, que ten de probar que nun stá chena de einemigos de l ansino de l mirandés. Apuis de l stado central, las cámaras i juntas: la cámara de Miranda algo ten feito, mas ten de fazer muito mais ne l que ye eissencial; la cámara de Bumioso manten-se nun bergonhoso siléncio; i las juntas de fraguesie ciento ua faç algue cousa. (…) La lhéngua mirandesa puode bibir por muitos i muitos anhos. Ye nesso an que acradito i por esso tamien fago.
Quando Pessoa emprestou voz a Bernardo Soares (no Livro do Desassossego) para escrever algo como “Minha pátria é a língua portuguesa” estava a fazê-lo no contexto do seu tempo. No entanto, a frase ficou como máxima e tem servido para garantir a importância cultural e identitária do português enquanto língua. Assim, o fim de uma língua pode corresponder ao fim de uma pátria, à morte. Foi, de resto, o que aconteceu com a língua leonesa, hoje visível no mirandês, falado no nordeste português, na zona de Miranda do Douro, relíquia de uma língua que desapareceu porque o poder político a isso levou, sujeitando as comunidades falantes do leonês ao domínio do castelhano. O testemunho de Amadeu Ferreira, em prol da vida do mirandês, é um alerta para a preservação da identidade.

Sem comentários: